Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzygnął spór kompetencyjny w sprawie nadawania rygoru natychmiastowej wykonalności

W poniedziałek, 28 października 2024 r., Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) podjął kluczową uchwałę w sprawie kompetencji organów podatkowych do nadawania rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji (sygn. II FPS 2/24). Sąd stwierdził, że wyłącznie naczelnik właściwego urzędu skarbowego, a nie naczelnik urzędu celno-skarbowego, może wydać postanowienie nadające rygor natychmiastowej wykonalności decyzjom wydanym przez naczelnika urzędu celno-skarbowego. Decyzja zapadła w odpowiedzi na pytanie prawne zgłoszone przez NSA i odnosi się do stanu prawnego obowiązującego od 1 marca 2017 r.

Spór o kompetencje pojawił się po wejściu w życie ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej, która zreorganizowała zadania i zakres kompetencji organów podatkowych. NSA analizował problem wynikający z rozbieżnych interpretacji przepisów Ordynacji podatkowej, określających, który z organów – naczelnik urzędu skarbowego czy naczelnik urzędu celno-skarbowego – jest uprawniony do nadawania rygoru natychmiastowej wykonalności decyzjom podatkowym. Ministerstwo Finansów wyrażało stanowisko, że dopuszczenie naczelników urzędów celno-skarbowych do wydawania takich postanowień mogłoby skutkować potencjalną stratą budżetową w wysokości niemal 2,5 miliarda złotych.

W uzasadnieniu NSA wskazał, że nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności należy traktować jako czynność poboru podatku, co zgodnie z ustawą o Krajowej Administracji Skarbowej jest zadaniem zastrzeżonym wyłącznie dla naczelnika urzędu skarbowego. Sąd argumentował, że kompetencje do egzekucji administracyjnej i działań wierzycielskich przypisane są wyłącznie naczelnikowi urzędu skarbowego, co przesądza o jego wyłącznym prawie do nadawania rygoru natychmiastowej wykonalności decyzjom nieostatecznym.

Wyrok NSA kończy długotrwały spór i przynosi wyjaśnienie wątpliwości interpretacyjnych, które wywoływały rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych. Uchwała ma również kluczowe znaczenie dla budżetu państwa, zapewniając przejrzystość w procesie poboru podatków oraz stabilność prawną dla działań organów skarbowych.